Tưới nước là công việc chúng ta thường làm nhất trong quá trình chăm sóc cây cảnh. Đây cũng là công việc cơ bản nhất, quan trọng nhất. Trong bài viết này, Quang Cảnh Xanh sẽ giới thiệu với bạn đọc một số điều cần lưu ý khi tưới nước cho cây cảnh.
1. Lựa chọn loại nước để tưới cho cây
Nước trong tự nhiên được chia làm hai loại là nước cứng và nước mềm. Hàm lượng các chất muối khoáng hòa tan trong nước cứng cao, nếu sử dụng để tưới cây cảnh trong thời gian dài sẽ có ảnh hưởng không tốt đối với sự sinh trưởng phát triển của cây.
Trong khi đó, hàm lượng muối khoáng trong nước mềm thấp, chính vì thế nước mềm là loại nước lý tưởng để tưới cho cây cảnh. Nước mưa, nước sông và nước hồ có độ cứng thấp, nên có thể sử dụng để tưới trực tiếp cho cây. Những loại nước ngầm như nước giếng, nước suối có độ cứng rất cao, nên không nên đùng để tưới trực tiếp cho cây. Nước máy vì có chứa các chất khử độc chẳng hạn như clo, nên cũng không thể dùng để tưới trực tiếp cho cây. Trước khi tưới, tốt nhất đổ nước vào bình chứa hở miệng như hũ sành, chờ trong khoảng từ 3~5 ngày, đợi cho các chất độc hại (đối với cây) trong nước bay hơi hoặc lắng xuống rồi mới sử dụng.
2. Nhiệt độ của nước
Nhiệt độ của nước tưới cho hoa cần phải cao hơn hoặc bằng với nhiệt dộ của đất (hoặc nhiệt độ của không khí), khuyên bạn nên phơi nước ngoài nắng để làm tăng nhiệt độ của nước. Sự nhạy cảm đối với nhiệt độ của nước được thể hiện rõ nhất ở cây hoa đỗ quyên. Nếu dùng nước máy nhiệt độ thấp, chưa được phơi nắng để tưới cho hoa đỗ quyên thì sẽ làm cho nhiệt độ đất trồng thay đổi đột ngột, không lâu sau, cây sẽ rụng hoa và rụng lá.
3. Thời gian tưới nước cho cây
Cần phải cố gắng lựa chọn thời gian tưới nước để sao cho nhiệt độ của nước và nhiệt độ của đất trồng gần bằng nhau. Thông thường, nếu chênh lệch nhiệt độ giữa nước và đất trong khoảng 5°c, thì tưới nước khá an toàn, không làm tổn thương rễ cây. Thời gian tưới nước cụ thể vào các mùa xuân, hạ, thu, đông cũng có sự khác nhau.
Vào mùa xuân, mùa thu, mùa đông, thời gian tưới nước cho cây lý tưởng là khoảng 10 giờ sáng và sau 4 giờ chiều. Vào buổi trưa mùa hè, nhiệt độ không khí rất cao, nhiệt độ trên bề mặt lá thường cao đến 40°c, hiện tượng thoát hơi nước diễn ra rất mạnh, đồng thời hơi nước bốc hơi cũng nhanh, rễ cây cần phải liên tục hấp thu nước, bổ sung vào lượng hơi nước thất thoát ở bề mặt lá. Lúc đó, nếu tưới nước lạnh, thì mặc dù có thể làm tăng lượng nước trong đất nhưng vì nhiệt độ của đất bị hạ xuống đột ngột, rễ cây chịu sự kích thích của nước lạnh, từ đó cản trở quá trình hấp thụ nước bình thường. Nhưng lúc đó vì trong cơ thể cây không có bất cứ cảnh báo nào, khi khổng (lỗ khí) trên bẻ mặt lá chưa đóng lại, làm cho sự cung cầu nước mất cân bằng, dẫn đến hiện tượng “hạn sinh lý”.
Hạn sinh lý xảy ra do trạng thái sinh lý của cây không cho phép cây hút được nước mặc dù trong môi trường không thiếu nước. Rễ cây không lấy được nước trong khi quá trình bay hơi nước vẫn diễn ra, nên cây mất cân bằng nước. Ví dụ, khi đất yếm khí, rễ cây thiếu oxi để hô hấp nên không có năng lượng để hút nước, hoặc khi nồng độ muối trong đất quá cao vượt quá nồng độ dịch bào của rễ làm rễ cây không hút được nước, hay trường hợp nhiệt độ của đất quá thấp cứng xảy ra hạn sinh lý. Hệ quả là, lá cây héo vàng, trường hợp nghiêm trọng cây có thể bí chết.
Hiện tượng này thể hiện rõ nhất ở các loại cây cảnh thân cỏ, chẳng hạn như quỳ thiên trúc, cúc tây lùn, hoa tóc tiên. Với các loại hoa này kỵ nhất là tưới nước lạnh vào giữa trưa nắng.
Thêm vào đó, khi cây được tưới quá nhiều nước giữa trưa nắng, những giọt nước đọng lại trên lá có thể gây bức xạ nhiệt khiến lá cây bị cháy, và phần nước trong chậu dưới tác động của nhiệt năng có thể quá nóng khiến bộ rễ của cây bị luộc chín.
Với lý do tương tự, vào mùa đông, sự chênh lệch nhiệt độ giữa buổi sáng và buổi tối khá lớn, vì thế nên tưới nước cho cây vào buổi trưa khi nhiệt độ của đất và nhiệt độ của không khí gần bằng nhau. Rất nhiều người chơi cây cảnh, thường có thói quen tưới cây vào chập tối, họ lầm tưởng rằng như thế là tốt nhất. Thực tế, ngược lại hoàn toàn, đặc biệt là vào mùa đông hoặc cây cảnh trồng trong nhà, nếu tưới vào buổi tối, thì nước thất thoát chậm, làm tăng độ ẩm trong đất trồng và không khí, dễ khiến cho cây cảm bị nhiễm sâu bệnh hoặc bị lạnh.
4. Phương pháp tưới nước
– Tưới bình: Dùng ô doa tưới cho chậu cây, lưu ý chọn doa tạo ra dòng nước nhỏ để tránh làm trôi đất và làm đất chặt bí. Không nên dùng xô, thùng tưới nước đổ thẳng nước vào gốc cây sẽ làm đất nhanh bị chặt, trôi màu thậm chí tưới rồi cây vẫn chết vì đất quá chặt không thấm được nước.
– Tưới phun mưa: Đây là cách tưới phổ biến hiện nay. Tưới nước từ trên xuống với bình tưới có vòi sen là tốt nhất. Nếu bạn không dùng bình tưới vòi sen, nước không thấm đều vào đất.
– Tưới kiểu nhỏ giọt thấm dần: Thường áp dụng trong trường hợp khi đi vắng 2 — 3 ngày mà vẫn tưới được cho cây. Cách làm như sau: đổ nước vào bình, can treo lên cao và dùng bấc đèn hay giẻ quấn chặt vào gốc cây rồi nối vào bình nước, cho nước ngấm từ từ duy trì được sự sống của cây.
– Ngâm chậu: Phương pháp này là một cách giải quyết khẩn cấp, chỉ cần thiết khi đất đã quá khô đến mức độ đẩy nước ra hoặc khi các loại đất có thành phần chủ yếu là đất sét đã trở nên quá cứng. Trong hường hợp như thế, bề ngoài có thể nhìn thấy mặt đất ẩm ướt, có cảm giác đất đã được thấm nước đều, nhưng trên thực tế phía dưới đất vẫn còn khô hạn. Bạn nên ngâm chậu vào nước, hạ thấp từ từ chậu vào nước, cho đến khi nước đã ngập đất. Lúc này bọt khí sẽ bắt đầu sủi lên. Đất chỉ thực sự ướt đều khi không còn các bọt khí. Khi bạn lấy chậu ra khỏi nước, chậu phải nặng hơn. Nếu không, có khả năng đất vẫn chưa thấm nước đầy đủ.
5. Nhìn chậu cây cảnh để tưới nước cho cây
Nói một cách đơn giản, nhìn chậu để tưới nước chính là dựa trên hình dạng, ngoại hình của chậu cảnh và tình trạng của đất trong chậu để quyết định thời gian và số lần tưới nước. Nhìn chậu để tưới nước cho cây cần lưu ý một số điểm sau:
(1) Nhìn kích cỡ của chậu để xác định lượng nước tưới cho cây:
Với loại chậu nhỏ vì chỉ chứa được ít đất, nên khả năng tích nước cũng nhỏ, diện tích bề mặt tiếp xúc với không gian xung quanh khá lớn. Vì thế, chậu nhỏ sẽ mất nước nhiều hơn so với chậu lớn, khô nhanh hơn. Nếu trồng cùng một loại cây cảnh có kích thước giống nhau vào trong những chiếc chậu có kích thước khác nhau, thì số lần tưới nước cho cây cảnh trong chậu lớn nên ít hơn, nhưng mỗi lần nên tưới nhiều nước hơn.
(2) Nhìn chất liệu của chậu cảnh để xác định lượng nước tưới:
Loại chậu đất nung khá thô ráp, trên thành chậu có rất nhiều các lỗ nhỏ, nên có tính thoáng khí và thấm nước tốt. Trong khi đó, loại chậu cảnh bằng sứ hoặc bằng nhựa lại có tính thoáng khí và thấm nước kém. Vì thế, với những chậu cảnh có kích cỡ giống nhau, thì loại chậu có bề mặt thô ráp nên tưới nước nhiều hơn và số lần tưới nước cũng như lượng nước phải nhiều hơn. Đối với loại chậu cảnh bằng sứ hoặc bằng nhựa thì không nên tưới nước quá thường xuyên. Nếu sử dụng loai chậu đất nung cũng thì cũng nên giảm tưới nước.
(3) Nhìn chất đất và tốc độ ngấm nước để xác định lượng nước:
Loại đất cát vì tốc độ ngấm nước nhanh, khả năng giữ nước kém, dễ bị khô, nên cần phải tăng số lần tưới nước cho cây. Đối với loại đất sét, nên giảm số lần tưới nước, nhưng lượng nước tưới phải dựa trên tình hình cụ thể để quyết định.
(4) Nhìn màu sắc của đất để tưới nước:
Nếu bạn phát hiện đất trong chậu bắt đầu cứng, nhẹ đi và có màu trắng, thì cần phải tưới nước cho cây, hơn nữa lượng nước tưới cần phải nhiều.
Mục lục
