Sen đá là cây thuộc họ thuốc bỏng, mọng nước, đa dạng và phong phú về màu sắc và kiểu dáng. Cây nhỏ bé, gần như không có thân. Lá nhỏ mọng nước, xếp thành hoa thị (như hoa sen), trông rất đẹp và xinh xắn. Lá dài khoảng 25 ~ 40 cm, rộng khoảng 10 ~ 20 cm, đầu lá hơi nhọn, cuống lá khá dài. Lá có màu xanh, nhìn trơn bóng, gân lá màu trắng. Sen đá dễ trồng, xanh quanh năm. Lá rụng ra khỏi thân có thể nảy chồi ở gốc làm thành cây mới. Cụm hoa mọc ở nách lá trên cuống chung dài.
Sen đá được rất nhiều người ưa chuộng bởi đây là loại hoa có kỹ thuật trồng đơn giản và dễ chăm sóc. Có ý kiến cho rằng sen đá là biểu trưng cho sự son sắt và vĩnh cữu trong tình yêu cũng như tình bạn. Một vài chậu sen đá trên bậu cửa sổ hay ở ban công, lan can sẽ tô điểm điểm cho ngôi nhà hay phòng làm việc những màu sắc trẻ trung, độc đáo.
Đặc điểm sinh trưởng của sen đá
Tập tính: Sen đá ưa sinh trưởng trong môi trường ấm áp, ẩm và có bóng râm bán phần.
Ánh sáng: Sen đá ưa bóng bán phần, kỵ ánh sáng mạnh chiếu trực tiếp. Sống trong môi trường có bóng râm bán phần, lá cây sẽ tươi non, trơn bóng, gân lá nổi rõ, lá có màu xanh đậm. Nếu ánh sáng quá mạnh, dễ khiến cho màu sắc của lá bị nhạt và tối, thậm chí lá có thể bị cháy, bề mặt lá xù xì, màu lá trắng xám, gân lá mờ, đôi lúc trên bề mặt xuất hiện những đốm cháy. Nhưng ánh nắng quá yếu sẽ khiến cho cây mọc vống, cây gầy và dễ đổ.
Nhiệt độ: Nhiệt độ thích hợp cho sự sinh trưởng của cây là 20-30 độ C. Vào mùa đông, nhiệt độ không được thấp hơn 15 độ C. Trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 9, nhiệt độ nên duy trì trong khoảng 22-270c. Trong khoảng từ tháng 9 đến tháng 3 năm tới, nhiệt độ vào khoảng 16-22 độ C. Khi nhiệt độ thấp hơn 15 độ C, cây ngừng sinh trưởng và chuyển sang trạng thái ngủ nghỉ. Loại sen đá lá to có khả năng chịu lạnh tốt. Nó có thể chịu được nhiệt độ dưới 10 độ C, nhưng không được thấp hơn 7 độ C.
Đất trồng: Sen đá trồng chậu thích hợp với loại đất tơi xốp, thoáng khí, thoát nước tốt, giàu mùn. Thông thường có thể trộn lẫn đất lá mục, đất vườn và cát sông với tỷ lệ bằng nhau để làm đất trồng.
Cách chăm sóc cây sen đá
Tưới nước: Khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 là giai đoạn sinh trưởng mạnh của sen đá. Lúc đó, yêu cầu đất trồng phải ẩm ướt và không khí có độ ẩm tương đối cao, cần phải bổ sung đủ nước cho cây. Đặc biệt, vào mùa hè nhiệt độ cao, sự thoát hơi nước qua lá diễn ra mạnh, nên càng cần nhiều nước. Nếu thiếu nước, rất dễ khiến cây khô héo, vì thế, phải thường xuyên phun xịt nước vào lá cây, đồng thời giữ cho môi trường xung quanh có độ ẩm cao. Nhưng tránh để cho chậu bị úng nước. Nếu không, sẽ khiến cho gốc bị thối. Vào mùa thu, khi nhiệt độ thấp hơn 15 độ C, sen đá ngừng sinh trưởng và chuyển sang trạng thái ngủ nghỉ. Những chiếc lá bắt đầu khô héo dần. Lúc đó, nên cố gắng tưới ít nước, đặt cây ở nơi ấm áp, khô ráo và kín gió, giữ cho đất ở trong chậu khô để giúp cây an toàn sống qua mùa đông. Nếu độ ẩm lớn, nhiệt độ thấp, thì rễ củ của cây rất dễ bị thối.
Bón phân: Trong thời kỳ cây sinh trưởng mạnh, dựa trên tình hình sinh trưởng của cây, mỗi tháng có thể bón 1 ~ 2 lần nước phân loãng. Bón phân lân và phân kali giúp cho thân cây mọc thẳng, sinh trưởng khỏe mạnh, đồng thời có lợi cho rễ củ dưới đất sinh trưởng tốt và tăng cường khả năng chống chọi với giá lạnh của cây vào mùa đông.
Cắt tỉa: Nên giữ cho sen đá lúc nào cũng có từ 4 đến 6 chiếc lá xanh. Khi cây có nhiều lá, hoặc có lá vàng, lá mềm thì có thể dùng dao nhỏ hoặc kéo cắt ở vị trí cuống lá, sát thân. Vì nhựa của sen đá có độc, nên khi cắt tỉa, đừng để cho nhựa cây bắn vào mắt hoặc bắn vào vết thương. Nếu không, sẽ dẫn đến ngứa ngáy, dị ứng, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
Phòng trị sâu bệnh: Trong toàn bộ quá trình sinh trưởng, phát triển của cây, thì sâu hại chủ yếu là ốc sên, bướm đêm, sâu xám. Chúng phá hoại rễ và lá non của cây. Có thể phun xịt Trichlorfon để phòng trị. Bệnh hại chủ yếu gồm bệnh thán thư và bệnh đốm đỏ. Cần phải thường xuyên khử độc đất trồng, trong mùa mưa, có thể sử dụng thuốc Carbendazim 50% pha vào nước với tỷ lệ 1:800, thuốc Zineb 65% pha vào nước với tỷ lệ 1:600 phun xịt cho cây để phòng trị các bệnh khác. Ngoài ra, cần phải chú ý đề phòng rễ củ ở dưới đất bị thối do úng nước.
Cách nhân giống sen đá
Để nhân giống sen đá, cách đơn giản nhất là cách nhân giống từ lá cây mẹ. Với cách này, từ một cây mẹ ban đầu, ta có thể tạo ra hàng loạt cây sen đá con. Đầu tiên bạn chọn cây sen đá sinh trưởng tốt, không bị bệnh về lá như úng, nấm,… Dùng tay tách những chiếc lá sen đá dưới gốc cây, ưu tiên chọn những lá già, đã phát triển thì tỉ lệ mọc mầm sẽ cao hơn. Lưu ý, khi lặt lá, hãy tách lá khỏi thân cây theo chiều từ trên xuống để đảm bảo phần mầm ở nách lá còn dính theo nách lá.
Sau khi có những chiếc lá tách khỏi thân, hãy đặt chúng vào nơi thoáng gió, để phần gốc của lá hơi héo lại. Tránh phơi nắng trực tiếp sẽ làm lá héo, hoặc nơi không khí có độ ẩm cao dễ làm lá bị úng. Công đoạn tiếp theo là chuẩn bị đất trồng. Chuẩn bị đất sạch, cho vào chậu có khả năng thoát nước tốt. Tưới đẫm bề mặt đất, để nước hút vào đất trước khi đặt lá sen đá xuống.
Sau 1 ~ 3 ngày để lá ngoài môi trường thoáng gió，bạn hãy đặt chúng vào chậu đất trồng đã chuẩn bị trước đó. Trong thời gian này không nên tưới nước thường xuyên. Nếu thấy đất khô hãy tưới phun sương trên bề mặt đất. Tuyệt đối không đổ nước lên lá cây sen đá, sẽ làm úng và thối lá.
Để ở môi trường như vậy, tuần thứ 2, từ gốc lá sen đá sẽ nhú rễ, tuần 4 mầm cây sen đá sẽ mọc lên. Sau 6-7 tuần thì cây con đã khá cứng cáp. Bạn có thể đem chúng đi trồng, giai đoan này cần giữ ẩm để cây thích nghi với môi trường mới và phát triển nhanh.
